Kruiden in de tuin in potten of bakken

Kruiden in de tuin kunnen meestal het beste in de volle grond worden gepoot, maar soms doen de planten het ook wel goed wanneer ze in potten of bakken worden geteeld. In een aantal gevallen is het telen van kruiden in aparte potten echter van een hele goede oplossing tot een must.

Links: bieslook.

Weinig beschikbare buitenruimte

Zonder tuin valt tuinieren niet mee. Toch zijn er mogelijkheden om planten om je heen te hebben op een balkon of (wellicht alleen maar) een vensterbank. Bloempotten en plantenbakken is hier het geheim; je kunt er vele soorten planten in zetten om op het balkon neer te zetten. De planten zullen opgepot niet tot hun volle wasdom kunnen uitgroeien, maar dat is meestal – gezien de beperkte buitenruimte – ook niet wenselijk.

Rechts: minituin op een balkon.

Wanneer je wel een tuin, maar slechts een kleine ruimte hebt, kun je daar meestal niet alles in kwijt wat je zou willen. Wanneer er een terras afgaat, eventueel een stukje speelruimte voor de kinderen of de huisdieren en je toch ook wat kleur en fleur in de kleine borders wilt zien, blijft er vrijwel geen ruimte meer over voor het aanleggen van een specifieke kruidentuin.

Kruiden in de border?

Nu kun je een bepaald geliefd tuinkruid natuurlijk hier en daar in de border tussen de overige bloemen en planten zetten, zoals bijvoorbeeld lavendel, Oostindische kers, bieslook of kattenkruid. Echter, de meeste kruiden hebben slechts een bescheiden bloeiwijze en kunnen dan ook maar weinig aan de gewenste bloemenpracht van een border toevoegen. Dan is het kweken van de kruiden in potten of bakken een uitkomst. Misschien te onopvallend, klein en fijn voor de border, komen ze vaak heel goed tot hun recht in een pot of bak, die je eventueel aan de rand van het terras, tegen een schutting of tegen het huis kunt zetten. Een andere mogelijkheid is om een gat in de border door een onverhoopt weggevallen plant tijdelijk op te vullen, door er een pot of bak met kruiden neer te zetten.

Kruiden in de zon

Een bijkomend voordeel van het planten in potten en bakken is de mobiliteit er van; je kunt ze immers vrijwel overal neerzetten en regelmatig verplaatsen. Veel van de ons bekende tuinkruiden zijn oorspronkelijk afkomstig uit zuidelijke, Mediterrane streken en hierdoor gedijen ze over het algemeen het beste in een niet te natte, goed doorlatende grond en staan ze het liefst in de volle zon. Nu kan lang niet iedere tuin aan deze voorwaarden voldoen. Een tuin met een kleiachtige bodem, die borders in de schaduw heeft, is bij uitstek niet geschikt voor het kweken van de vele zonneminnende Mediterrane kruiden. Wanneer je de exemplaren echter in potten en bakken zet, waar onderin voldoende potscherven of grit ligt voor een vlotte afwatering en waar een lichte, zanderige grond in is gestort, zullen ze het over het algemeen wel heel goed doen. Vooral wanneer je de potten steeds daar zet, waar ze de meeste zon kunnen opvangen. En of dat nu midden op het terras is, voor de schuur of juist naast de keukendeur maakt dan niet uit.

Eenjarige kruiden

Een volgende toepassing is die van eenjarige kruiden. Je kunt deze natuurlijk ook in een kruidentuin (of misschien zelfs in de border) planten. Echter, net zoals dat geldt voor andere planten in de volle grond, is het aan te raden eenjarigen en vaste planten altijd gescheiden te houden, het liefst in een apart deel van de kruidentuin of border.

Rechts: basilicum.

Wanneer je de eenjarigen in hun eigen stukje tuin plant of aan het einde van het seizoen weer weghaalt, worden de vaste planten namelijk niet door het gewoel in de grond rond de eenjarigen verstoord. Ondiepe bakken, zoals stenen troggen en terracotta schalen zijn bij uitstek geschikt voor eenjarige kruiden, zoals bijvoorbeeld basilicum, dille, kervel, koriander en goudsbloemen, omdat ze over het algemeen niet zo diep wortelen. Een gecombineerde beplanting van kruiden met zowel opgaande stelen als overhangende ranken kan heel mooi staan in een grote bak of pot. Met kruiden, die hangend over de potrand groeien, kun je bijvoorbeeld ook erg goed een zogenaamde hanging basket beplanten, waarbij je niet alleen een fraaie plantenhanger hebt, maar ook nog eens eigen, verse kruiden kunt oogsten.

Niet-winterharde kruiden

Veel van de zogenaamde Mediterrane kruiden zijn niet geheel winterhard. Kruiden, zoals bijvoorbeeld laurier, rozemarijn, oregano (wilde marjolein) en verschillende soorten tijm, zijn maar matig winterhard; dat wil zeggen dat zij echte vrieskou van meer dan -10 tot-15 °C lang niet altijd zullen overleven.

Links: lavendel.

En als de winter niet zo koud is, maar wel erg nat, kunnen ze ook daardoor nog ten onder gaan. Toch kun je normaal gesproken jarenlang plezier hebben van deze meerjarige variëteiten. Om met die matige winterhardheid en gevoeligheid voor veel nattigheid geen risico’s te lopen, kun je deze kruiden echter heel goed in een pot of bak kweken, die je dan in de winter binnen kunt zetten (in een plantenkas, een serre of misschien een logeerkamer). In de lente, na de vorstperiode en als het buiten weer droger is, kunnen ze dan weer (tot de volgende winter) naar buiten.

Woekerende kruiden

Soms heb je echter nog een andere reden om kruiden op te potten. Niet omdat ze alleen speciale grond verdragen of altijd in de zon moeten staan, niet omdat ze niet tegen winterse vorst of overvloedige regen kunnen, maar doodeenvoudig omdat ze te goed groeien.

Rechts: munt.

Niet om de plant te beschermen tegen de elementen, maar om de tuin te beschermen tegen de plant! Deze kan anders zo gaan woekeren (via zaailingen of via wortelstok), dat de hele (kruiden-) tuin er binnen een mum van tijd onder loopt. Berucht op dit gebied zijn onder meer lavas, venkel, engelwortel, goudsbloem en munt.

Vooral de laatstgenoemde is moeilijk binnen de perken te houden. Hoewel er vele soorten munt zijn, de planten veelal uitstekend winterhard zijn, zowel volle zon als schaduw kunnen verdragen en de blaadjes op allerlei manieren culinair dan wel medicinaal kunnen worden gebruikt, zullen veel tuinierders de muntplanten mijden. Munt is namelijk een bijzonder invasieve plant, die – eenmaal in de volle grond gepoot - zich door middel van wortelstok razendsnel door de hele tuin heen kan vermeerderen. Een kleine kruidentuin kan al in één seizoen door de munt worden overwoekerd als je de plant zijn gang laat gaan. Een oplossing om de munt toch – letterlijk – binnen de perken te houden, is om de munt in diepe potten te poten en deze op het terras neer te zetten of eventueel in de tuin in te graven. Bij deze laatste methode is regelmatige controle echter noodzakelijk: graaf de potten bijvoorbeeld in de herfst op en snoei alle wortels onderaan weg, die (toch) aan de pot dreigen te ontsnappen. Op deze wijze kun toch je veel en lang plezier hebben van de kruiden in potten of bakken.